Relacja z realizacji projektu pn.: "Panteon Sapieżyński w Kodniu"

W dniach 8-17 kwietnia br. odbył się w Kodniu Plener rzeźbiarski „Panteon Sapieżyński” (na terenie przed domem kultury – ul. Rynek 4). Tematem pleneru było stworzenie Panteonu Sapieżyńskiego, czyli wykonanie 11 rzeźb właścicieli Kodnia z Rodu Sapiehów.
    Sapiehowie to nasze wspólne dobro narodowe. Władali oni Kodniem i okolicznymi dobrami w latach 1511-1800. To pierwszy właściciel – Jan Sapieha – zadbał o to, by Kodeń, na mocy prawa magdeburskiego, otrzymał prawa miejskie, które miejscowość posiadała do 1867 r. Ich zasługi dla Kodnia i Lubelszczyzny można przytaczać bez końca. Kodeńskie gniazdo rodowe Sapiehów wydało na świat zacnych i zasłużonych Synów Rzeczypospolitej takich jak: Kazimierz Nestor Sapieha – współtwórca Konstytucji Trzeciego Maja, Paweł Sapieha – założyciel PCK czy Adam Sapieha – kardynał, metropolita krakowski. W ubiegłym roku świętowaliśmy jubileusz 300-lecia koronacji obrazu Matki Bożej Kodeńskiej, który sprowadził do Kodnia Mikołaj Sapieha. To najdobitniej świadczy o tym, że ich spuścizna nadal odgrywa w naszym życiu ważną rolę. Dlatego też zrodził się pomysł stworzenia Panteonu Sapieżyńskiego, upamiętniającego wszystkich właścicieli Kodnia z tego rodu.
    Wydarzenie to wpisuje się także w obchody Jubileuszu 550-lecia Województwa Lubelskiego oraz obchody Roku Lasów Polskich w powiecie bialskim. Autorami rzeźb są wybitni artyści o międzynarodowej sławie: Natasza Sobczak, Zenon Stańko, Andrzej Mirończuk, Bogusław Migel, Marcin Różycki oraz Sylwester Sowa. Ich prace można podziwiać w wielu miejscach w Polsce i za granicą. Na Lubelszczyźnie_m.in. w Hannie (pow. włodawski), a od niedawna także w Kodniu.
    Artyści mieli iście trudne zadanie. Musieli wyrzeźbić postacie wielkości człowieka wzorując się na portretach kodeńskich Sapiehów z Genealogii Portretowej Sapiehów, która powstała dzięki staraniom Jana Fryderyka Sapiehy w_1720 r. i pierwotnie była umieszczona w bazylice kodeńskiej w kaplicy św. Krzyża (dziś Kaplica św. Józefa). Obecnie można ją obejrzeć w muzeum w Pieskowej Skale.
    Organizatorami pleneru są Gminne Centrum Kultury, Sportu i Turystyki w Kodniu oraz Gmina Kodeń. Patronat honorowy objęli: Starosta Powiatu Bialskiego Mariusz Filipiuk i Wójt Gminy Kodeń Jerzy Troć. Partnerami wydarzenia są: Tadeusz „Tad” Witkowicz, Moroszczuk akcesoria meblowe, Wipasz S.A. oraz Województwo Lubelskie „Warto być Polakiem”.
    Pomysłodawcą pleneru i Panteonu jest Dyrektor Gminnego Centrum Kultury w Kodniu Ewa Rafałko, która dziękuje wszystkim darczyńcom i osobom zaangażowanym w organizację pleneru za udział i wsparcie.
    Uroczyste odsłonięcie Panteonu Sapieżyńskiego odbyło się 7 czerwca br. Data nie była przypadkowa, gdyż tego dnia przypadała 513 rocznica otrzymania przez Kodeń praw miejskich. Odbyło się także uroczyste wciągnięcie flagi sapieżyńskiej na maszt przy kamieniu upamiętniającym to wydarzenie. Poczet flagowy stanowili: Pan Ferdynand Ruszczyc (potomek w 13 pokoleniu rodziny Ruszczyców, którzy 4 czerwca 1511 roku odsprzedali Sapiehom Kodeń wraz z młynami) wraz z Wójtem Gminy Kodeń Jerzym Trociem oraz Społecznym Opiekunem Zabytków Powiatu Bialskiego Stanisławem Rafałko.
    W uroczystości udział wzięli mieszkańcy gminy Kodeń i zaproszeni goście. Wśród nich była pani Małgorzata Kadłubowska – Kierownik Referatu Oświaty Starostwa Powiatu Bialskiego, Przewodnicząca Rady Gminy Kodeń pani Zofia Sztokalińska oraz radni rady gminy Kodeń, o. Mariusz Bosek – rzecznik prasowy Domu Zakonnego Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej w Kodniu, ks. Jan Grajko – Proboszcz Parafii Prawosławnej pw. św. Archanioła Michała w Kodniu. W uroczystości uczestniczyli także darczyńcy – państwo Rafałko oraz pani Beata Kupryś, pan Włodzimierz Dawidziuk – geodeta, panowie którzy w czynie społecznym pomogli ustawić figury i podstawy betonowe: Rafał Pawelec, Dariusz Mackiewicz i Dariusz Szkodziński. Prowadząca wydarzenie Dyrektor Gminnego Centrum Kultury, Sportu i Turystyki Ewa Rafałko podziękowała również wielkim nieobecnym tego dnia: panu Tadeuszowi Witkowiczowi, firmom Morszczuk akcesoria meblowe oraz Wipasz S.A., którzy przekazali darowiznę na Panteon, a także Radnemu Rady Gminy Kodeń Waldemarowi Szkodzińskiemu oraz Leszkowi Fortunie, którzy pomogli przy ustawieniu figur.
    W swoim wystąpieniu Dyrektor Gminnego Centrum mocno zaakcentowała fakt, iż ten panteon nie powstałby gdyby nie wspólna praca wielu osób. Przyczynił się do tego Wójt Gminy Kodeń który przekazał drewno dla rzeźbiarzy, artyści którzy wykonali rzeźby, darczyńcy którzy przekazali darowiznę na wykonanie panteonu, mieszkańcy Kodnia którzy pomogli w jego ustawieniu, a także pracownicy Gminnego Centrum. „To nasza wspólna praca, ponad wszelkimi podziałami, przyczyniła się do powstania czegoś ponadczasowego. Czegoś co wzbudza zachwyt mieszkańców i turystów, czegoś czego zazdroszczą nam nie tylko w powiecie, ale i w województwie. Kultura i sztuka nie znają granic i podziałów. Proszę o tym pamiętać.” – powiedziała Ewa Rafałko.
    Następnie głos zabrał Społeczny Opiekun Zabytków Powiatu Bialskiego Stanisław Rafałko który od strony historycznej przybliżył zasługi i znaczenie dla Kodnia i Lubelszczyzny rodu Sapiehów. Zaznaczył także, że funkcja której pełnienie powierzył mu Starosta Powiatu Bialskiego pan Mariusz Filipiuk zobligowuje go do stania na straży historii i dbania o szacunek do niej.
    Wójt Gminy Kodeń Jerzy Troć w swoim przemówieniu podziękował Dyrektor Gminnego Centrum Kultury i jego pracownikom za cenną inicjatywę oraz podkreślił jej duże znaczenie dla Kodnia. Wspomniał także o planowanym na przyszły rok kolejnym plenerze rzeźbiarskim, podczas którego powstaną kolejne 3 postacie związane z historią Kodnia. Będą to: Eliza z Branickich Krasińska, Kazimierz Nestor Sapieha oraz biskup Paweł Franciszek Sapieha.
    Głos zabrał także Ferdynand Ruszczyc, który był bardzo zadowolony z możliwości przejazdu do Kodnia i wzięcia udziału w tak ważnej uroczystości. Wiedzę o plenerze pozyskał z materiału telewizyjnego, który ukazał się w Panoramie Lubelskiej.  
    Kolejnym punktem programu było odsłonięcie figur. Figurę Jana Iwana Sapiehy odsłonił Ferdynand Ruszczyc, figurę Pawła Iwanowicza Sapiehy odsłoniła Małgorzata Kadłubowska, figurę Mikołaja Pawłowicza Sapiehy odsłonił Wójt Jerzy Troć, figurę Mikołaja Piusa Sapiehy odsłonił Stanisław Kałużyński, figurę Kazimierza Melchiadesa Sapiehy odsłoniła Beata Kupryś, figurę Jana Ferdynanda Sapiehy odsłonił Rafał Pawelec, figurę Jana Fryderyka Sapiehy odsłonił Dariusz Mackiewicz,  figurę Kazimierza Władysława Sapiehy odsłonił Włodzimierz Dawidziuk, figurę Jana Fryderyka Łukasza Sapiehy odsłonił Dariusz Szkodziński, figurę Jana Sapiehy odsłoniła Zofia Sztokalińska, figurę Elżbiety z Branickich Sapieżyny odsłoniła Ewa Rafałko.
    Po uroczystym odsłonięciu Dyrektor Gminnego Centrum wręczyła podziękowania osobom, które przyczyniły się do powstania Panteonu Sapieżyńskiego.
    Podczas uroczystości można było obejrzeć poplenerową wystawę fotograficzną zdjęć fotografów z Fotoklubu Bialskiego panów Marka Zubika i Jacka Dryglewskiego oraz Instruktora Gminnego Centrum pana Krzysztofa Lewczuka.
    Panteon cieszy się dużym zainteresowaniem i można już zauważyć, że wielu turystów z Lubeleszczyzny i nie tylko umieszcza w internecie zdjęcia zrobione na ławeczce z Elżbietą Sapieżyną.